Manila, Philippines – Various groups led by the broad alliance Save Laguna Lake Movement (SLLM), together with militant
fisherfolk Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas (Pamalakaya-Pilipinas), scientist group Agham (Advocates of Science and Technology for the People), and environmental group Kalikasan People’s Network for the Environment (Kalikasan-PNE) conducted a National Fact Finding and Solidarity Mission on the effects of the Laguna Lakeshore Expressway Dike Project (LLEDP) on the fisherfolk and the people living around the Laguna de Bay.
The fact finding mission was held in the selected towns of Muntinlupa, Taguig and Laguna on 24th to 26th of October.
Below is the Executive Summary formed during the NFFSM.
Executive Summary: National Fact Finding and Solidarity Mission
Hinggil sa Epekto ng Laguna Lakeshore Expressway Dike Project
sa Mangingisda, Mamamayan at Lawa ng Laguna
Kami, mga kalahok mula sa iba’t ibang multi-sektoral na organisasyon, ay naglunsad ng National Fact Finding and Solidarity Mission (NFFSM) sa mga komunidad sa paligid ng Lawa ng Laguna noong Oktubre 24 hanggang 26, 2015. Napag-alaman sa NFFSM na ito ang ilan sa matitingkad na problema at isyung kinakaharap ng mga mangingisda at mga maralitang naninirahan sa paligid ng lawa.
Sa sukat na 911 kilometro kuwadrado, ang Lawa ng Laguna ang pinakamalaking lawa sa Pilipinas. Umaabot sa humigit-kumulang na 10.8 milyong katao ang populasyon sa paligid nito (NSO 2010). Dito din nagmumula ang 40% ng pagkaing isda sa Metro Manila.
Sa pagpapatupad ng LLEDP, tinatayang 3.9 milyong mangingisda at maralita ang direktang maaapektuhan nito. Magbubunga ito ng malawakang pagpapalayas, pagkawala ng kabuhayan at pagkasira ng lawa.
Layunin
Nilayon ng NFFSM na:
- Mangalap at sistematisahin ang mga datos at madokumento ang mga impact at epekto ng LLEDP sa mga komunidad sa paligid ng Lawa ng Laguna;
- Pataasin ang kamulatan, palakasin ang pagkakaisa at pakilusin ang iba’t ibang sektor na maaapektuhan ng proyekto;
- Ikampanya sa mga kinauukulang ahensya ng gobyerno, sa antas pambansa at lokal, na itigil ang proyekto;
- Ilantad ang kontra-mamamayang karakter ng mga programang Public-Private Partnership ng gobyerno; at
- Ipopularisa ang kampanya at pakikibaka ng mga mamamayang naninirahan sa mga komunidad sa paligid ng lawa para makamit at mas malakas na suporta sa pambansang antas.
Mga Kalahok
Inilunsad ang NFFSM sa pangunguna ng Save Laguna Lake Movement (SLLM) at Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas (PAMALAKAYA-Pilipinas) kasama ang Advocates of Science & Technology for the People (Agham) at Kalikasan-Peoples Network for the Environment (Kalikasan-PNE) at sa pakikipagtulungan ng Pesticide Action Network Asia and the Pacific (PAN-AP), ANAKPAWIS Party-List, SLLM-Muntinlupa, Institute for Creative Study and Educational Development (I-CSED), at CREST. Nilahukan ito ng KMP; Amihan; SENTRA; PDIARS; PNFSP; TUDLA Productions; BAYAN MUNA–Taguig; mga samahan ng mangingisda sa Lungsod ng Muntinlupa, Taguig at Sta. Rosa, Laguna; mga estudyante ng Mirriam College; Linangan ng Kulturang Pilipino; Philippine Graphics; at isang mamamahayag mula sa Belgium. Dinaluhan din ito ni PAMALAKAYA-Pilipinas Chairperson at ANAKPAWIS Rep. Fernando “Ka Pando” Hicap.
Methodology
Nagsagawa ng focus group discussions (FGD) at key informant interviews (KII) na nilahukan ng mga mangingisda mula sa Muntinlupa, Taguig at Sta. Rosa, Laguna (166 ang respondents sa FGD at 13 informants sa KII).
Mga Susing Impormasyong Nakalap
Bilang pangunahing pinagkakukunan ng kabuhayan
Ang Lawa ng Laguna ang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng mga mangingisda at mamamayan sa paligid nito. Tilapya, bangus, mamali (big head) at kanduli ang kadalasang nahuhuli sa lawa.
Ayon sa isang respondent mula sa Brgy. Hagonoy, Taguig, napagtapos niya sa pag-aaral ang kanyang mga anak sa pamamagitan ng pangingisda. Inihalintulad ng ilang respondent ang lawa sa bangko na tiyak silang makakapag-withdraw anumang oras. May nagsabi pa ngang “mawala man ang lahat ng hanapbuhay sa paligid ng lawa, mabubuhay pa din sila dahil sa lawa.”
Lumitaw sa ilang FGD na ang karaniwang kita nila sa pangingisda ay 1,000-2,000 PHP kada araw at maaaring umabot pa sa 3,000 PHP kapag malakas ang huli sa mga baklad. Mahina na ang 500 PHP na kita kada araw.
Bagamat nananatiling pinagkukunan ng kabuhayan ang pangingisda, nagkakaisa ang mga respondent na nagkaroon ng pagbabago sa bolyum ng huli at laki ng mga isdang nahuhuli sa lawa. May mga klase ng isdang madalang nang mahuli ngayon sa lawa tulad ng biya, ayungin at martiniko.
Iba’t ibang salik ang tinukoy ng mga respondent sa maaaring sanhi ng pagbabagong ito. Ayon sa isang panayam sa Sta. Rosa, napansin nila ang unti-unting pagbabago sa pangingisda sa lawa mula nang maitayo ang Napindan Hydraulic Control Structure (NHCS), pinigilan nito ang malayang paglabas at pagpasok ng tubig mula sa Manila Bay. May pagtingin silang malaki ang naging epekto ng pagsasara ng NHCS sa pagliit ng kanilang huli at pagdami ng water lily at peste tulad ng janitor fish at hinadlangan nito ang mabilis na paglabas ng tubig na nagdudulot ng pagbaha.
Kaalaman sa LLEDP
Marami sa mga respondent ang nagsabing wala silang nakuhang malinaw na impormasyon kaugnay ng LLEDP mula sa gobyerno. Tinukoy nila na mula sa SLLM ang mga kaalaman nila tungkol sa proyekto. Maglunsad man ng mga public consultation, pili lang ang mga iniimbitahang dumalo dito at marami sa mga ito ay hindi mangingisda. Sa mga pagkakataong nagpapahayag sila ng kanilang pagtutol, hindi na sila iniimbitahan pa. May mga pagkakataon ding pinalalabas na ang mga nakapirma sa attendance sa public hearing ay pag-sang-ayon nila sa LLEDP sa kabila ng pagrehistro nila ng kanilang pagtutol. Sa katunayan, nagdaos ng fluvial protest ang mga mangingisda mula sa Taguig at Muntinlupa noong Hulyo 25, 2015. Nagkakaisa ang mga respondent na ang LLEDP ang gugutom at papatay sa mga mamamayan sa paligid ng lawa.
Iba pang isyu na kinakaharap
Ilan sa mga isyung natukoy ng mga respondent ay:
– Ang isinasagawang reklamasyon sa Taguig pero hindi malinaw sa mga respondent kung sino ang nagpapatupad at para saan ito. Nagkaroon din ng Committee Hearing sa Brgy. Hagonoy dahil tinatambakan ng basura ang mga nire-reclaim na baybayin. May mga pangyayaring kumakatas ang basura mula dito na nagdudulot ng pagkamatay ng mga isda at semilya.
– Fish kill sa Sto. Nino Aplaya St., Brgy. Poblacion, Muntinlupa dahil sa industrial waste mula sa Pepsi at RMT Industrial Complex.
– Polusyon mula sa mga itinatapong chemical waste ng mga pabrika na dumadaloy sa mga kanal papuntang lawa
– Bagamat may natatanggap na tulong mula sa gobyerno sa pamamagitan ng mga ahensiya nito, hindi ito angkop sa pangangailangan ng mga mangingisda. Hindi rin sapat ang tulong na binibigay dahil hindi lahat ay nabibigyan. Nakikita ring panandalian o “bandaid solution” lamang ang binibigay na tulong o ginagawang hakbang ng gobyerno at/o ahensiya nito.
– Pagpapalayas sa mga naninirahan sa tabing lawa dahil nasa danger zone daw ang kinatatayuan ng kanilang mga bahay.
Kahilingan
Batay sa mga isinagawang KII at FGD, narito ang kanilang mga kahilingan:
– Huwag nang ituloy ang proyektong LLEDP
– Rehabilitasyon ng Lawa ng Laguna
– Ipatigil ang pagtatapon ng mga pabrika ng industrial at chemical waste sa lawa
– Permanenteng buksan ang NHCS
– Magkaisa ang mga mamamayan para tutulan ang LLEDP
– Kahilingan na magkaroon ng malaganap na diskusyon ng impormasyon hinggil sa proyekto
Mga Pagsusuri at Konklusyon:
Ang LLEDP ay hindi magsisilbi sa interes at kagalingan ng mga mangingisda at mamamayan. Lalo pa nitong sisirain at papatayin ang lawa pati na ang mga mamamayang umaasa rito. Samu’t saring suliranin ang kinakaharap ng mga mangingisda at mamamayan sa paligid ng lawa pero hindi ito natutugunan ng pamahalaan. Lalo pa nitong sinasadlak sa matinding paghihirap at pagdurusa ang mga mamamayan.
Sa kabila ng mga suliranin at hamong ito, nagsisikap ang mga mangingisda na maitaguyod ang pagpapabuti sa kalagayan ng kanilang pamilya. Pero pandarahas, panlilinlang, at panghahati sa mga mamamayan ang nagiging tugon ng pamahalaan sa paggigiit ng mga mamamayan ng kanilang mga karapatan.
Gayunpaman, naninindigan at kumikilos ang mga mangingisda at mamamayan sa paligid ng lawa na ipagtanggol ang kanilang karapatan at interes upang labanan ang LLEDP. Nananatili ang hamon na patibayin ang pagkakaisa ng mga mamamayan sa paligid ng lawa, patuloy na pagpapalawak ng hanay, at paghamig ng malawak na suporta at pakikiisa ng iba’t ibang sektor, samahan at indibidwal para sa pangangalaga ng Lawa ng Laguna.
Mga Rekomendasyon
Batay sa mga datos na nakalap mula sa mga mangingisda, ito ang mga rekomendasyon ng NFFSM sa pambansa at lokal na pamahalaan, mga kagawaran, at mga ahensyang may kinalaman sa lawa at sektor pangisdaan:
- Huwag nang ituloy ang LLEDP.
- Kilalanin, igalang, at itaguyod ang karapatan sa paninirahan at kabuhayan ng mga mamamayang naninirahan sa paligid ng lawa.
- Repasuhin at itigil ng pamahalaan ang lahat ng mga batas, patakaran, polisiya, programa at mga lokal na ordinansang nakaaapekto o lumalabag sa interes, kapakanan at kabuhayan ng mga mangingisda at iba pang mamamayan sa paligid ng lawa tulad ng PPP, National Reclamation Plan, Laguna de Bay Basin 2020.
- Itigil ang pribatisasyon at kumbersyon ng mga pook pangisdaan at mga baybayin ng lawa.
- Magsagawa ng mga angkop at epektibong programang tutugon sa rehabilitasyon ng lawa.
- Tukuyin ang accountability ng bawat ahensya’t opisyal na may kinalaman sa lawa.
- Imbestigahan at panagutin ang mga kumpanya o negosyanteng nakakasira sa lawa.
- Imbestigahan at panagutin ang mga nanghaharas at nandarahas sa mga taong tumututol sa proyekto.
- Magbigay ng angkop at sapat na ayuda sa mga mangingisda batay sa kanilang partikular na pangangailangan lalo na sa panahon ng kalamidad.
Panghuli, ang NFFSM ay nagpapahayag ng suporta sa pakikibaka ng mga mangingisda at mga mamamayang naninirahan sa paligid ng Lawa ng Laguna. Nananawagan sa lahat ng mga mangingisda at iba pang makabayang sektor na suportahan ang laban ng mga mamamayan sa paligid ng lawa at patuloy na tutulan ang mga kontra-mamamayang programa’t patakaran ng gobyerno.
Ipapamahagi ang mga kopya ng kabuuang ulat sa mga kinauukulang ahensya ng gobyerno, sa pambansa at lokal na antas; at sa iba’t ibang organisasyon na nagsusulong ng kampanya at laban ng mga mamamayan.
